Ivakarau Solar

Na Matanisiga, na kena vuravura kei na kena vula.

Na Ivakarau ni Solar na ivakarau ni kalavo ni Matanisiga ke na veika e orbita koya. E a buli ena rauta ni 4.6 na bilioni na yabaki sa oti ena gauna e lutu kina e dua na vanua levu ni dua na o ni molikuli, ka buli kina na Matanisiga kei na dua na disiki ni vuravura taumada. Na Matanisiga e dua na kalokalo ivakaraitaki ka maroroya e dua na veivakatautauvatataki ena kena cokovata na haidrojini ki na iliumi ena kena uto, vakagalalataka na kaukaua oqo mai na kena fotosfera e taudaku. Era kaya na dauraikalokalo me dua na kalokalo levu ni G-mataqali.

Na veika lelevu duadua e wavokita na Matanisiga oya walu na veivuravura. Ena kena ituvatuva mai na Matanisiga, eratou va na veivuravura vakavuravura (Mekuri, Venusi, Vuravura kei Aceni); rua kasi tutuwa (Jupita kei Satuni); kei rua aisi tutuwa (Uranusi kei Nepituni). Kece veivuravura vakavuravura e tiko na kena veivanua kaukaua. Kena veibasai, Kece veivuravura tutuwa sega ni dua na kena dela vakadeitaki, me vaka ni ra sa vakalevutaki mai na kasi kei waini. Sivia na 99.86% ni Ivakarau Solar ka voleka ni 90% vo ni Matanisiga e tiko ena Jupita kei Satuni.

E tiko e dua na duavata kaukauwa ena kedra maliwa na dauraikalokalo ni tiko ena Ivakarau ni Solar sa e lailai mai na ciwa na veivuravura leleka: Seresi, Orcus, Puluto, Haumea, Quaoar, Makemake, Gonggong, Eris, kei Sedna. E tiko e dua na iwiliwili levu ni yago lalai ni Matanisiga, vaka vatu vakaitamera, kometa, centaur, meteorodi, kei o veimaliwai ni veimatanitu kuvu ni soso. Eso vei ira na yago oqo era tiko ena beleti asteroid (ena maliwa ni vanua e rau orbita kina o Aceni kei Jupita) kei na beleti Kuiper (ena taudaku ga ni vanua e wavokita kina o Neptune). Ono vuravura, vitu lailai veivuravura, kei veika tale eso e tiko kina na setilaiti vakayago era wavokita tiko, ka dau vakatokai me ‘vula’.

Na Ivakarau ni Solar e dau vakaluvuci ena Matanisiga nei tikitiki sausaumi, cagi matanisiga, ka bulia na heliosfera. E rauta ni 75–90 na iuniti ni kalokalo mai na Matanisiga, na cagi matanisiga sa tarova, ka vakavuna na heliocegu. Oqo na Ivakarau Solar ki na vanua ni veikalokalo. Na vanua taudaku yasana duadua ni Matanisiga sa ikoya na o Oort, na ivurevure ni kometa balavu, ka vakabalavutaki ki na dua na radiusi ni 2,000–200,000 AU. Na kalokalo voleka duadua ki na Matanisiga, Proxima Centauri, e 4.25 na yabaki rarama (269,000 AU) na kena yawa. Na kalokalo ruarua oqo e rau lewe ni kalokalo na Sala ni Sucu.