Kompiuta

From Wikipedia


Na kompiuta e dua misini e rawa ni vakasalataki me vakayacori kina na veitaravi ni arithmetic se kei na kena cicivaki sara ga vakataki koya ena kompiuta vakaparokaramu. Na komipiuta ena gauna oqo e tu vua na kaukauwa me vakamuria na ivakaraitaki ni cakacaka, vakatokai na parokaramu. Na veiparokaramu oqo ena rawa kina na komipiuta me vakayacori kina e dua na ituvatuva raraba ni cakacaka. E dua na "vakaleweni" ni komipiuta oka kina na dredregaca, na cakacaka iIvakarau (levu malumugaca), kei na iyaya peripheral e gadrevi ka vakayagataki me baleta na "sinai" e rawa ni vakatokai me kompiuta ivakarau. E rawa ni vakayagataki vakavinaka na vosa oqo ki na dua na ilawalawa komipiuta era semati ka cakacaka vata, vakabibi e dua na isema kompiuta vakayagataka se kompiuta isoso.

Era komipiuta vakayagataki na baleta vakatulewa ivakarau kena vakarautaki e dua na iyaya kei na saumi. Oqo e oka kina na gacagaca eso ni inaki digitaki me vaka na lalaiua lovo kei yawa lewa, volau ni nona na gacagaca eso me vaka na iyaya robot kei na ituvatuva ni veivuke ena komipiuta, kei na kena inaki raraba me vaka na yadudua komipiuta kei na gacagaca veikauyaki me vaka na tebeleti cicivaka. Sa cici tiko na Initaneti ena cici ena ka semata e drau na milioni na komipiuta tale eso kei ira era vakayagataka.

Vakaivolatabuvaki, e dua na komipiuta ena gauna oqo e lewena e dua mada ga na gacagaca ni cakacaka, mataqali e na lomadonu cakacakataki tabanilotu (CPU) ena fomu ni lalaiveiivakarau, vata kei so na mataqali e kompiuta bafalo, e vaka me semiconductor bafalo. Na gacagaca ni kena cakacakataki e tiko kina na arithmetic kei vakasama veisele, kei na dua na veitaravitaki kei na lewai ni tabanilotu e rawa ni veisautaka na ivakarau ni cakacaka me baleta na kena maroroi na itukutuku. Na misini peripheral e oka kina na gacagaca eso ni cau (vavaniki, kalavo, rekikau, kei na so tale.), output gacagaca eso (monita sikirini, veitabaivola, kei na vakacau/vakacava na gacagaca eso e vakayacori ruarua kina. Na gacagaca peripheral e vakatara na itukutuku me mai mai na dua na ivurevure ni taudaku ka rawa ni ra vakabulai ka mai.