Yanuyanu
Na yanuyanu se e dua na tiki ni vanua ni vanuataki lalai e vakavolivoliti tu ena wai. Na yanuyanu lailai sara me vaka na veivakatovolei ni vanua ena veicakau e rawa ni vakatokai me yanuyanu (islet), yanuyanu (skerry), cay se idola. E dua na yanuyanu ena uciwai se dua na yanuyanu ena drano e rawa me vakatokai me eyot se ait, ka na rawa ni vakatokai me dua na yanuyanu lailai ena baravi me holm. Sedimentary na yanuyanu e Ganges Delta era vakatokai chars. Na me veisautaki ni vakaiwase se geologically ni yanuyanu, me vaka na Yatu Filipaini, e vakatokai me veiyatuyanuyanu.
E rua tiko na mataqali yanuyanu levu ena wasawasa: vaunataki kei na oceanic. E tiko talega na buli yanuyanu, ka sa bulia na tamata.
Vakatavuvulitaka mai na Veivanua
[veisau | edit source]Greenland na yanuyanu levu duadua e vuravura, vata kei na dua na iwasewase ni 2.1 milioni km2, ni tiko o Ositerelia, na vanua lailai e vuravura, e tiko kina e dua na vanua 7.6 milioni km2, ia e sega ni dua na ivakatagedegede e veidutaitaka kina na yanuyanu mai na vanua,[1] se mai yanuyanu (islet).[2]
E tiko na duidui ni yanuyanu kei na veivanua ena ivakarau ni geology.[3] Sa levu duadua na veivanua vaunamisa vakatabakidua vaunataki veleti; e dina oqo vei Ositerelia, ka dabe ga na kena vaunataki lithosphere kei na tectonic veleti (na Vakaositerelia veleti). Kena veibasai, era sa isema ga ena yanuyanu na oceanic piza (e.g. Yatu kacabote), se lewena e dua na veleti vaunataki ka lewena e dua na landmass levu; sa vakaoqo na kena Greenland, ka dabe ena Vualiku vaka-amerika veleti.
Veitikina
[veisau | edit source]- ↑ Brown, Mike. How I Killed Pluto and Why It Had It Coming Archived Epereli 19, 2016, at the Wayback Machine. New York: Random House Digital, 2010. ISBN 0-385-53108-7
- ↑ Royle, Stephen A. A Geography of Islands: Small Island Insularity Archived 2015-09-21 at the Wayback Machine. Psychology Press, 2001. pp. 7–11 ISBN 1-85728-865-3
- ↑ Britannica: Is Austrailia an Island?