Veivanua e Viti

O Viti e dua na ilawalawa kacabote ni yanuyanu ena ceva ni Pasifika, ka lasu me baleta na 4,450 kilometres (2,765 Mi) Southwest ni mai Onolulu kei na 1,770 km (1,100 Mi) ena vualiku kei ni 'u Siladi. Ena 332 na yanuyanu kei na 522 na islets lalai era cakava na archipelago, rauta ni 106 era sa tawani tu ga. Na levu taucoko ni vanua e 18,272 km2 (7,055 sq Mi). E tiko kina na iwasewase 26th levu duadua ni vakatabakidua ni veika vakailavo ni 1,282,978 km2 (495,361 sq Mi).

O Viti Levu, na yanuyanu levu duadua, e kovuta na 57% ni vanua ni vanua ni matanitu, o ira na lewe rua na siti vakadonui (na Suva, kei na Lautoka) kei na veitauni lelevu tale eso, me vaka na Nausori, Vaileka, ba, Tavua, Kororvou, Nasinu, kei Nadi (na vanua ni waqavuka levu), ka lewena e 69 na% Vanua, 64 km (40 Mi) ki na vualiku kei Viti Levu, e kovuta ga e 30 na% ni vanua e dina ga ni tiko e vale ki na 15 walega na% ni iwiliwili ni lewenivanua. Na kena veitauni levu o Labasa kei Savusavu. Ena northeast e kena ti na Natewa toba, ceuceu mai na Loa peninsula.

Erau sa lelevu na yanuyanu ruarua, ka ni cake ki na 1,300 na m (4,300 FT) ka tubu cake tiko mai matasawa, ka ubia na draki veikau. Na uca bibi (ki na 304 cm se 120 idi vakayabaki) ka lutu ena cagi (southeastern), ka kovuta na veiwasewase oqo ni yanuyanu ena veikau taqomaki draki. Na Lowlands ena ra ni veiyatu kece sara era na na veiulunivanua ka sa tiko e dua na draki mamaca vinaka na ki na dua na gauna mamaca na me vaka na sugarcane.

Eso tale na yanuyanu kei na yanuyanu, ka dau ubia ga e 12.5 na% ni vanua kei na vale eso ena 16 na% ni iwiliwili ni tamata, oka kina na Taveuni Southeast laivi Vanua Tu kei Kadavu yanuyanu, Ceva kei Viti Levu (na ikatolu kei na yanuyanu levu duadua e tiko kina na kena ivakarau), na ilawalawa ni Mamanuca (vakatikitiki walega) kei Nadi) kei Yasawa group (ki na vualiku kei Mamanucas), ka ra saravanua kilai levu gole, na ilawalawa ni Rawaiviti (e Suva) kei Naka) kei Naka , na kena Turaga e liu kei na tauni duadua ga ena dua na yanuyanu lailai, ka tiko ena yanuyanu o Ovalau, kei na yawa Lau ena wasawasa na Koro ki na tokalau kei Toga, ka wasei mai na itukutuku ni Lakeba.

E rua na veiyasana outlying era Rotuma, 400 km (250 Mi) ki na vualiku, kei na uninhabited coral Ktoll kei na cay Ceva-au se Ra se Conway cakau, 450 km (280 Mi) ki na Southwest ni levu o Viti. Culturally tudei Rotuma kei ira na kena lewe 2,000 na tamata ena 44 km2 (17 sq Mi) vakaiwase era lewena na Polynesia, ka taleitaka na wekana autonomy me vaka e dua na Fijian dependency.

Viti retioyaloyalo e ripotetaki ena 21 ni Sepiteba 2006 ni yanuyanu o Viti Maritime kei na veimaroroi (FIMSA), ni railesuva tiko na kena madra maritime na ivolakabi, sa kunea kina na kena rawa ni levu cake na yanuyanu e rawa ni davo koto ena loma ni iwasewase ni vakatabakidua ni veika vakailavo nei Viti. [Citation e gadrevi]

E sivia ni veimama na iwiliwili ni lewenivanua e Viti era vakaitikotiko ena yanuyanu ena baravi, e Suva se ena veivanua lalai cakacaka. Na loma e sparsely lewena ena vuku ni kena voravora veivanua.

IWiliwili

Vanua ni

Oceania, ilawalawa ni yanuyanu ena wasawasa na South Pasivika; Geographic me:

18 °00 ′ ni °179 °00′E

IDusidusi ena Mape

Oceania

iWasewase

Kena levu: 18,274 km2 (7,056 sq Mi)

Vanua: 18,274 km2 (7,056 sq Mi)

Wai: 0 km2 (0 sq Mi)

IWasewase – comparative

Vakalailai lailai mai na New Jersey; vakalailai lailai mai na dua na ikatolu ni iwiliwili nei Nova Scotia; vakalailai lailai mai na Welesi

Iyalayala ni vanua

0 km (0 Mi)

Baravi

1,129 km (702 Mi)

Maritime na veika e yaco

Vakarautaki mai na archipelagic baselines

Kina wasawasa: 12 nautical maile (22 km; 14 Mi)

Vakatabakidua ni iwasewase ni veika vakailavo: 1,282,978 km2 (495,361 sq Mi). 200 nmi (370 km; 230 Mi)

Continental vatavata: 200 m (660 FT) titobu se ki na titobu ni exploitation; rectilinear vatavata me vakuri

Draki

Draki sotia digitaki; lailai seasonal ivakarau duidui

Veivanua

Ulunivanua ni kacabote itekitekivu, veimatasawa

Vakalevu vakalevu levu

Duadua: na wasawasa ena Pasivika 0 na kilomi (0 Mi)

Tikina cecere duadua: ulunivanua Tomanvi 1,324 metres (4,344 FT)

Ivurevure vakatamata

Veikau, ika, koula, kopa, waiwai offshore rawa, hydropower

Vakayagataki ni vanua

Arable vanua: 9.03%

Iteitei tudei: 4.65%

Dua tale: 86.32% (2011)

Vanua sosovu

30 km2 (12 sq Mi) (2003)

Levu taucoko ni ivurevure dauivurevure wai

28.55 km3 (6.85 cu Mi) (2011)

Freshwater ilavotauri ilavosoli (noda/iyaya/Agricultural)

kena levu: 0.08 km3/a (0.019 cu Mi/a) (30%/11%/59%)

dua na capita: 100.1 m3/a (130.9 cu yd/a) (2005)

Kama vakatamata

Na cava Cyclonic e rawa ni yaco mai na Noveba ki na Janueri

Ituvaki – veika oqo

Deforestation; qele erosion

Ituvaki – veidinadinati raraba

Soqo me: Biodiversity, veisau ni draki-Kyoto Protocol, Desertification, Endangered Species, lawa ni wasawasa, sotia digitaki Life livaliva, Ozone vakaoti veitaqomaki, draki veikau 83, draki veikau 94, Wetlands

Sainitaki, ia e sega ni vakadonui: e sega ni dua vei ira na veidinadinati digitaki

Veivanua – iMataka

E oka kina na 322 na yanuyanu kei na islets ka rauta ni 110 na lewena

Tectonics

Na Viti e tiko ena tutu ni northeast ni Indo-Ositerelia veleti ka volekata na subducts ena ruku ni Pasifika veleti ena vualiku kei Viti beseni microplate ena maliwa ni iwasewase na North Viti Fracture ena vualiku kei na iwasewase o Hunter Fracture ena ceva. Oqo e dua na tiki ni mama ni bukawaqa, na wa ni volokeno ena iyalayala ni Wasa Pasivika

Veitikina vakaitamera

Oqo e dua na lisi ni veitikina vakaitamera e Viti, na veitikina ka yawa sara mai na vualiku, ceva, tokalau kei na ra kei na veivanua tale eso.

Northernmost – Uea yanuyanu, Rotuma, tokalau

Easternmost kena vakasama – Vatoa yanuyanu, tabana ni tokalau

Southernmost tikina – Ceva-i-Ra, tabana ni ra kei

Westernmost tikina – Viwa yanuyanu, ra kei Divisio