Benjamin Franklin

Benjamin Franklin (Janueri 17, 1706 – Epereli 17, 1790) e dua ka polymath ni Amerika: e dua na dauvolaivola, saenitisi, dauvakatubuilavo, turaga ni matanitu, daunivakadidike, dautabaivola, dauvolaivola, dauvakasama vakapolitiki, kei dipoloma.[1] Ena kedra maliwa na tamata vuku vakaitamera ena nona gauna, Franklin e dua vei ira na Tamada Tauyavutaki ni Amerika; e dua na dauvolavola kei saini ni Vakaraitaka na Tu Galala; kei na imatai turaga levu posi.[2]
Me vaka e dua na saenitisi, e dua na tamata levu ena veivakararamataki ni Amerika kei na itukutuku ni fisiki ena nona kunea kei na vakasama me baleta na livaliva. Me vaka e dua na saenitisi, e kilai o koya ena kaukauwa livaliva, bifokali, kei sitovu ni Franklin, ena maliwa ni veika tale eso e bulia.[3] E a tauyavutaka e vuqa na isoqosoqo vakamatanitu, oka kina na Kabani ni Valenivola, na imatai ni tabana kama e Filatelifia [4]kei Univesiti ni Penisilivania.[5]
Franklin rawata na itutu ni "Na imatai ni Amerika" ena nona veivakauqeti taumada ka sega ni cegu me baleta na duavata ni koloni, taumada me vaka e dua na dauvolaivola ka gusunivosa e Lodoni me baleta e vica na koloni. Me vaka ni imatai ni Mata ni Amerika ki Varanise, e ivakaraitaki ni matanitu o Amerika sa tubu cake tiko.[6] Franklin a yavutaki ena kena vakamacalataki na itovo ni Amerika me vaka e dua na vakamau ni ivakavuvuli yaga ni maroroi ilavo, cakacaka vakaukauwa, vuli, yalo ni veivanua, veisoqosoqo ni veiliutaki vakataki koya, kei na veitusaqati ki na veiliutaki vakapolitiki kei na lotu, vata kei na ivakavuvuli vakasaenisi kei na vosota ni Veivakararamataki. Ena vosa ni dauvolaitukutuku makawa o Henry Steele Commager, "Ena dua na Franklin e rawa ni cokovata na itovo vinaka ni lotu Puritan ka sega na kena cala, na rarama ni Veivakararamataki ka sega na kena katakata."[7]Ka Walter Isaacson, oqo e vakavuna me Franklin "na Amerika rawati koya duadua ena nona yabaki ka veivakauqeti duadua ena kena buli na mataqali isoqosoqo ena yaco kina o Amerika."[8]
Na nona bula kei na ivotavota ni rawaka vakasaenisi kei vakapolitiki, kei na nona itutu me vaka e dua vei ira na Tamada Tauyavutaki ni Amerika, sa raica na Franklin dokai sivia e rua na senitiuri ni oti na nona mate ena ilavo kei na ilavo ni $100, waqa ni ivalu, kei na yaca ni vuqa na koro, yasana, veivanua ni vuli vinaka me vaka na veivanua, kei na veivanua ni vuli.

Veitikina
[veisau | edit source]- ↑ Encyclopædia Britannica, Wood, 2021
- ↑ Morris, Richard B. (1973). Seven Who Shaped Our Destiny: The Founding Fathers as Revolutionaries. New York: Harper & Row. pp. 1, 5–30. ISBN 978-0-06-090454-8.
- ↑ "Inventor". The Franklin Institute. Archived from the original on March 5, 2007. Retrieved April 25, 2012.
- ↑ Burt, Nathaniel (1999). The Perennial Philadelphians: The Anatomy of an American Aristocracy. University of Pennsylvania Press. p. 142. ISBN 978-0-8122-1693-6.
- ↑ Isaacson, Walter (2003). Benjamin Franklin: An American Life. New York: Simon & Schuster.
- ↑ H.W. Brands, The First American: The Life and Times of Benjamin Franklin (2000)
- ↑ Isaacson 2003, p. 491
- ↑ Walter Isaacson, Benjamin Franklin (2003), p. 492