Na Veitarataravi ni Veigauna vaka i Isireli kei Jiuta

Na i Vakatekivu

• Na kedra i Tekitekivu na Isireli

Era Yaco ki Ijipta na Isireli

Era tiko vakabobula ka kawa i Jekope mai Ijipta rt. 1700 - rt. 1250.

Na gauna ka cavuti kina ni 'rauta tiko na yabaki ka cavuti, i vakaraitaki ni veitaba yabaki e na kena gauna ka cakacakataki Iesu.

Na yawa ga yani ki muri na veiyabaki, na kena dredre ni dodnu sara na veiyabaki e cavuti.

Ni sa mai mate ko Solomoni e na 931 BSK, ki na gauna ka taba-i-vakaro kina vakalawa ko Sairusi (Tui Perisia) 538 BSK, Sa viavia mai dodonu sara na vei yabaki e cavuti, ia e se rawa tiko ga ni veicalati e na maliwa ni dua na yabaki yani ki muri; se dua na yabaki mai ki liu.

Era biuti Ijipta mai na Isireli e na ruku ni veiliutaki nei Mosese rt. 1250. Na nodra i lakolako na Isireli e loma ni vanua liwalala. E a soli kina vei Mosese na i vakaro e Tini mai na ulunivanua ko Saineai rt. 1250 - rt. 1210.

Curumi ka tawani na vanua ko Kenani

Sa liutaka ko Josua na i matai ni lakolako ni curumi ni vanua ko Kenani, rt. 1210.

Sega soti ni maucokona sara na lewa ni nodra tiko na veimata yavusa ni Isireli, ka ra mani vakayagataka na kaukauwa ni nodra lewa na Dauveilewai ka veiliutaki kina.

Na Matanitu Cokovata ni Isireli

• Na Matanitu Cokovata ni Isireli
• Na Makanitu Vaka-Jiuta (Matanitu e na Ceva)

Yabaki ni sucu oti na Karisito na Kauvakavesu kei na veisereki ni lesu tale

Era kauvakavesu ki Papiloni na Isireli ni vakavuwai oti ko Jerusalemi

• Tekivu na kaukauwa ni Matanitu ko Perisia, 539 BSK.

• Sa Iewa ko Sairusi me ra sereki ka lesu tale na Jiu, 538 BSK.

• Tauyavutaki na yavu ni Vale ni Soro, 520 BSK.

• Taracake tale na bai kei Jerusalemi, 445 - 443 BSK.

Na Gauna e na Maliwa ni Veiyalayalati Makawa kei Na Veiyalayalati Vou

Tauyavutaka na Matanitu va-Kirisi e Palisitaina ko Alikisada na Kalevu, 333 BSK.

Liutaki Palisitaina na Saleukiti, ka kawa talega ni dua tale na Turaga-ni-valu levu nei Alikisada, ka rawata talega na lewa ni vanua ko Siria, 198 - 166 BSK.

Era yavala na Jiu e na ruku ni veiliutaki i Juitasa Makabiasi ka ra rawata kina na nodra tu galala. Sa qai liutaki Palisitaina ko Jiutasa kei ira na nona yavusa na Eisamoni, 166 - 63 BSK.

Sa tauri Jerusalemi ko Pomopei, e dua na Turaga ni Valu levu ni Roma, 63 BSK.

Era sa qai digitaki tiko mai Roma na Tui ka ra vakarorogo ki na kena lewa me ra liutaki Palisitaina. Ka dua vei ira ko Eroti na kavelu, ka liutaki Palisitaina e na yabaki 37 BSK ki na 4 BSK.

Na Gauna ni vei Yalayalati Vou

Na susu i Jisu.

Vunau voli ko Joni na Dauveipapitaisotaki; na Papitaiso i Jisu ka sa tekivu talega kina na nona veiqaravi.

Na mate kei na Tucake tale i Jisu.

Na veisau i Paula (Ko Saula na kai Tasisi) rt SK 37.

Na laumotu i Paula rt SK 41 - SK 65.

Na i otioti ni tiko vakavesu i paula rt SK 65.